Het kloppend hart achter de grootste groene waterstoffabriek van Europa
Achter de duinenrij van de Tweede Maasvlakte, op steenworp afstand van de Noordzee, nadert Shell Holland Hydrogen 1 zijn voltooiing. Alle elektrolysers, het kloppend hart van de fabriek, zijn inmiddels aangekomen. Pascal van Eck is er de projectingenieur van en legt uit hoe er bij Rotterdam baanbrekend werk wordt verricht. En groen, want de hernieuwbare stroom voor de elektrolyser komt van Hollandse Kust (Noord), het windpark op zee dat deels eigendom is van Shell.
Shell is in Nederland de eerste die de daad bij het woord heeft gevoegd en daadwerkelijk een groene waterstoffabriek bouwt. Tien elektrolysers met elk 20 megawatt aan vermogen worden op de Tweede Maasvlakte aan elkaar gekoppeld. Met de gezamenlijke 200 megawatt aan vermogen is de Holland Hydrogen 1 straks bij opening de grootste in Europa. Die staat gepland voor eind 2026, en na volledige opwerking zal er tot 60.000 kilo groene waterstof per dag geproduceerd kunnen worden.
Het aanvoeren en installeren van de elektrolysers is een flinke logistieke operatie, stelt projectingenieur voor elektrolysers Pascal van Eck. “Het aanvoeren ging met circa 200 temperatuurgeregelde vrachtwagens, vanuit de fabriek in Spanje waar ze zijn gebouwd.”
Tien grote rechthoeken
Op het terrein van de Holland Hydrogen 1 nemen de elektrolysers een oppervlakte in van 80 bij 50 meter. “In feite zijn het tien grote rechthoeken bij elkaar, gekoppeld aan vijf transformatoren en een berg elektronica”, versimpelt Van Eck de opzet.
“De transformatoren en gelijkrichters zetten de aangevoerde elektriciteit van wind op zee om tot het juiste gelijkspanningsvoltage waarop de elektrolysers kunnen werken.” Dus eigenlijk niet veel anders dan thuis, waar je scheerapparaat of elektrische tandenborstel ook via transformatoren hun stroom krijgen van het hoofdelektriciteitsnet.
Al in 1839 waterstof voor energie
Het maken van waterstof met elektrolyse is niet nieuw. Elektrolyse is een chemische reactie, waarbij je stoffen kunt scheiden door ze onder stroom te zetten. Zout opbreken in losse stukjes (de chemische elementen) is zo’n beetje de oudste vorm van elektrolyse. En al in 1839 toonden de chemici Christian Friedrich Schönbein en Sir William Robert Groveaan dat je met elektrolyse waterstof voor energieopwekking kon maken. Gewoon door water (H2O) onder stroom te zetten. Dan houd je na elektrolyse waterstof (H) en zuurstof (O) over.
Pascal: “Waterstof wordt ook al lang gebruikt in de industrie, maar dan gemaakt met aardgas (dat heet het blauwe waterstof; red.). Waterstof maken met windenergie gebeurt ook al een tijdje, maar dan gaat het om relatief kleine fabrieken met een vermogen van 1 of 2 megawatt. De 200 megawatt van de Holland Hydrogen 1 is daarmee vergeleken een enorme sprong voorwaarts.”
In een fietsband zit meer druk
De leek vraagt zich al snel af: stroom en het maken van waterstof op grote schaal, is dat wel veilig? Van Eck: “Uiteraard. We hebben geavanceerde beheerssystemen om het allemaal veilig te doen. Bovendien produceren we waterstof op lage druk van 0,4 bar. In de band van een stadsfiets zit zo’n 3 bar (in een racefiets zo'n 9 bar; red.), dus dit is aanzienlijk lager.”
Van Eck benadrukt dat de techniek voor het maken van waterstof bij de Holland Hydrogen 1 niet anders is dan bij het maken van waterstof in kleinere fabrieken. En al is de Shell-fabriek in Nederland straks in Europa met de Holland Hydrogen 1 van 200 megawatt de grootste, in Saudi-Arabië is de bouw van een groene waterstoffabriek met maar liefst 4 gigawatt vermogen al voor meer dan de helft gevorderd.
Raffinageroute en zware industrieën
Dichter bij huis zal de Holland Hydrogen 1 in eerste instantie de groene waterstof leveren aan de raffinaderij van Shell Energy and Chemicals Park Rotterdam in Pernis. Dit wordt de raffinageroute genoemd. Later zullen andere zware industrieën ook van groene waterstof kunnen worden voorzien, via een ondergrondse pijplijn die de Delta-Rijncorridor wordt genoemd.
“Elektrolyse om waterstof te maken is een techniek die hartstikke goed schaalbaar is”, stelt Van Eck. “Maar het neerzetten van fabrieken van omvang met alle bijbehorende infrastructuur is wel nieuw. En daarmee is Shell in Nederland en Europa1 dus de eerste.”
