‘Een waterstofproject moet een groene én economische drijfveer hebben’

Het KWR-team onder leiding van Boere en Van Wijk voerde de onderzoeken uit mede dankzij subsidies van Topsector Energie en Topsector Water & Maritiem. “We zagen dat het een levensvatbaar idee was waar we zelf een actieve rol in wilden spelen.” Uiteindelijk resulteert dat onder meer in de productielocatie van Hysolar, gelegen op het KWR-terrein. De faciliteit heeft de capaciteit om jaarlijks 300.000 kg groene waterstof te produceren voor het nabijgelegen waterstoftankstation van Hysolar. Koning Willem-Alexander opende het productiestation in oktober 2024.

Investeerders 

Om daar te komen legt Boere een lange weg af. “Eerst hadden we investeerders nodig. Om die te vinden sprak ik met veel grote partijen in de markt zoals investeerders en  multinationals in de energiesector. Daar bleek geen beweging te zijn, de investeringen waren te risicovol en meer gericht op de lange termijn dan paste bij deze partijen. Uiteindelijk kwam ik terecht bij een familiebedrijf met een toekomstvisie: aannemer Scholman. Jos Scholman werkt veel voor overheidsorganisaties zoals waterschappen, gemeentes, Rijkswaterstaat en provincies. Die selecteren in aanbestedingen op drie onderdelen: kwaliteit van de dienst, prijs en groene punten. Door voertuigen op waterstof in te zetten, kan Scholman zich onderscheiden op het derde punt. Ze hadden dus een groene én een economische motivatie.”

Familiebedrijven

Daarnaast raakt ook een ander familiebedrijf betrokken: Van Kessel/Greenpoint. “Zij hebben een serie tankstations in Zuid-Nederland. Hun lange termijnvisie was om met het oog op de toekomst verder te vergroenen. Ze wilden voorop lopen.” 

Boere is zelf betrokken als directeur van Allied Waters, een zusteronderneming van KWR, dat zich richt op de circulaire economie. “Het is de brug van wetenschap naar de praktijk voor circulaire oplossingen. Het vraagstuk van groene waterstof past hier heel goed bij.”

Start bij afnemer 

 “In 2019 is Hysolar opgericht. Vervolgens is de vraag waar je begint”, stelt Boere. “Start je bij de productie, distributie of de afname van waterstof? We zijn begonnen bij onze eigen vraag: aanschaffen van bedrijfsauto’s en machines op waterstof door Jos Scholman en bedrijfsauto’s voor KWR. Dat was een bewuste keuze. Want je kunt wel waterstof aanbieden, maar zonder afnemers wordt het niet rendabel. En ik zie in de huidige markt dat er nog op elkaar wordt gewacht en dat daarmee de vraagontwikkeling stagneert. Dus startten we met investeren in de voertuigen en het bouwen van een publiek tankstation op het terrein van Scholman. Dat ging open in 2021. De waterstof werd toen extern aangeleverd, in drukcontainers die in een trailerbay werden geplaatst. Diezelfde trailerbay wordt nu gebruikt voor het vullen van de druktanks met onze eigen waterstof. Want sinds oktober is onze elektrolyser in gebruik.”

Pionieren 

Het ging niet zonder slag of stoot. “Als je pioniert met ingewikkelde technologie krijg je onherroepelijk te maken met kinderziektes”, vertelt Boere. “Onderweg hebben we deze uitdagingen aangepakt. Neem bijvoorbeeld de toevoer van water. Standaard worden electrolysers gevoed met drinkwater, maar dat past niet in het beleid van de Nederlandse drinkwatersector. Daarom gaan  we kijken of het mogelijk is om hemelwater of zelfs nagezuiverd afvalwater te gebruiken. Andere aandachtspunten waren het aanvragen van vergunningen. Dat is een tijdrovende bezigheid. Enerzijds is dit logisch wanneer je je bezighoudt met nieuwe technologie, dit soort dingen zit nu eenmaal vast aan pionierswerk. Maar soms ligt het tempo erg laag. Overigens is het wel belangrijk dat er vol overtuiging een handtekening onder een vergunning wordt gezet.” 

Optimaliseren 

Waar staan ze nu? Scholman is tevreden over het nieuwe wagen- en machinepark. Van Kessel/Greenpoint heeft inmiddels twee nieuwe tankstations met waterstof geopend en Allied Waters deelt zijn kennis in de vorm van advieswerk voor andere waterstofprojecten. Boere: “Daarnaast optimaliseren we.  Hysolar wil de restwarmte die vrijkomt bij de elektrolyse gebruiken voor een industriële textielwasserij vlakbij. Op dit moment gebruikt dit bedrijf veel aardgas. In een optimale situatie zou het gebruik van de restwarmte een besparing van 100.000 kuub aardgas per jaar kunnen betekenen. Ons doel is dat Hysolar een mooi voorbeeld wordt met een hoge demonstratiewaarde. Dat anderen kunnen zien hoe wij te werk zijn gegaan.”

Rendabel worden 

“Bovendien moet het project rendabel worden”, vertelt hij verder. “Dit betekent dat ook externen meer van deze lokaal opgewekte, groene waterstof tanken. Op dit moment maken we nog geen gebruik van de volledige capaciteit van de elektrolyser.” Daarbij ziet hij ook een zeer belangrijke rol voor de overheid. “In Nederland is het best goed geregeld qua subsidies. Wat beter kan, is dat de overheid haar rol als opdrachtgever nog meer benut door in aanbestedingen groene oplossingen hoger te waarderen. Daarnaast kunnen provincies en gemeentes als katalysator werken om binnen de eigen organisatie waterstofvoertuigen te promoten.”

Groene fantasie 

Wat adviseert hij andere waterstofpioniers? “Met louter groene fantasie red je het niet”, stelt Boere. “Economie en daarmee geld zijn nu eenmaal een belangrijke factor in de wereld. Een goed businessmodel is de stimulans die je nodig hebt om zoiets te realiseren. Kijk verder dan de grote spelers in de markt. Veel innovatie komt vanuit de kleinere bedrijven met een groen businessmodel. Vooruitkijken is onderdeel van de bedrijfsvoering van familiebedrijven, en juist dat is hier nodig. Ik adviseer andere bedrijven om vergroening niet puur als kostenpost te zien, maar ook als een kans om je businessmodel te ontwikkelen en jezelf zo in het licht te zetten. Het moet van de trekkracht vanuit de markt komen.”